تاریخچه چوب در ایران

آشنایی با تاریخچه چوب در ایران

چوب و دستاوردهای گیاهی از جمله مصالحی است که از دوران پیشین به گونه ای طبیعی در اختیار و در دسترس بشر بوده است. در بخش هایی که جنگل و گیاه فراوان بوده است، انسان ها از زمان های پیش از تاریخ از چوب و مصالح گیاهی برای ساختن ابزارها و پناهگاه سود برده و خوراک خویش را نیزاز فرآورده های جنگلی بر می آورده اند. باقی ماندن آثار معدود ساختمانی و هنری چوبی از تمدن های مصر و ایران باستان نشان دهنده ی قدمت و رواج کاربرد  مصالح چوبی در تاریخ این تمدن هاست.

پژوهش ها نشان داده است که در دوران یخ بندان شمال اروپا فلات ایران دوره پربارانی را می گذرانده است. در این دوران سرزمین ایران پوشیده از جنگل های انبوه بوده است حتی در زمان هخامنشیان نیز در بخش های بسیاری از ایران جنگل هایی بوده است که امروزه از آنها فقط تک درختانی باقی است. چوب از زمان باستان در ایران به صورت مصالح  ساختمانی در بخش های مختلف ساختمان ها به کار می رفته است.

در میان نوشته های محققان، مورخان و باستان شناسان در خصوص تاریخچه چوب می توان استنباط كرد كه در ایران، استفاده از چوب بسیار رایج بوده است. به نوشته ی گیرشمن، باستان شناس و ایران شناس معروف فرانسوی، مردم بومی ایران در عصر حجر از چوب برای خانه سازی استفاده می كردند و نقش یك لوح كه در شوش به دست آمده نشان می دهد. کاربرد چوب برای ساخت وسایلی از قبیل نردبان در این دوره متداول بوده است. با توجه به اكتشافات باستان شناسی چراغعلی تپه )مارلیك تپه( كه در استان گیلان قرار دارد، ماكت گاو آهنی با دیرک بلند به دست آمده كه نشان دهنده ی استفاده از چوب در ساخت گاو آهن و سایر وسایل كشاورزی می باشد . علاوه بر این، استفاده از چوب در دوره ی هخامنشیان بسیار مرسوم و متداول بوده است به طوری که گزنفون در مورد سلاح جنگی ایرانیان به نیزه هایی كه از چوب ساخته شده بود اشاره کرد. در گذشته از چوب به غیر از ادوات جنگی، برای امور كشاورزی، كشتی سازی و خانه سازی نیز استفاده می شده  است.

با مطالعه ی برخی کتب که به تاریخچه چوب اشاره نموده است، پژوهشگران اظهار كرده اند كه بعضی از پوشش های تخت جمشید چوبی بوده و بر اثر آتش سوزی از بین رفته است. برخی دیگر از پژوهشگران صریحاً اظهار كرده اند كه در ساخت سقف بندی كاخ های شوش و تخت جمشید از چوب استفاده شده است. مدارک قابل توجهی مبنی بر استفاده از چوب در دوره ی سلوكیه در هنر و صنعت آن زمان در دست نیست. اما با بررسی تاریخ دوره ی اشكانی به این نتایج می رسیم که استفاده از چوب  درساختمان سازی بسیار رواج داشته است.